ဒီအခန်းမှာ တော့ အောက်ပါ အချက်တွေကို အသေးစိတ် ပြောပြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
၁။ စွန့်ဦးတီထွင်မှုဆိုတာ ဘာလဲ။ (What is Entrepreneurship?)
၂။ အွန်လိုင်းလုပ်ငန်း (သို့) မိုဘိုင်း အက်ပ် လုပ်ငန်းတစ်ခု စတင်တည်ထောင်ခြင်း
၃။ လူမှုရေးစွန့်ဦးတီထွင်မှု (Social Entrepreneurship)
၄။ လုပ်ငန်းသစ်တစ်ခု စတင်ရန် (Launching a Start-Up)
၅။ ကိုယ်စားလှယ်လုပ်ငန်း (The Franchise Appeal)
၆။ နိုင်ငံတကာ စွန့်ဦးတီထွင်မှု (Entrepreneurship Internationally)
၁။ စွန့်ဦးတီထွင်မှုဆိုတာ ဘာလဲ။ (What is Entrepreneurship?)
စွန့်ဦးတီထွင်မှု (Entrepreneurship) ဆိုတာကတော့ စိန်ခေါ်မှုတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရမယ့် အခွင့်အလမ်းတွေကို ဖော်ထုတ်ပြီး အမြတ်အစွန်းရနိုင်တဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတစ်ခုအဖြစ် ဖန်တီးတည်ထောင်နိုင်တဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ စွန့်စားရတဲ့ အလုပ်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။
စွန့်ဦးတီထွင်သူ (Who Are Entrepreneurs?)
စွန့်ဦးတီထွင်သူ (Entrepreneur) ဆိုတာကတော့ ဒီလိုစွန့်ဦးတီထွင်မှုကို လုပ်ဆောင်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့မှာ ပုံမှန်လူတွေနဲ့ မတူတဲ့ စိတ်ဓာတ်နဲ့ အရည်အချင်းတွေ ရှိပါတယ်။
- လွတ်လပ်မှုကို နှစ်သက်ခြင်း (Desire for Independence): သူတို့ဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဦးဆောင်ဖို့ နှစ်သက်ပြီး သူတစ်ပါးရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှာ မနေချင်ကြပါဘူး။
- မျှော်မှန်းချက် (Vision): လက်ရှိအခြေအနေထက် ပိုကောင်းတဲ့ အနာဂတ်ကို မြင်နိုင်ပြီး အဲဒီမျှော်မှန်းချက်ကို အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ စိတ်အားထက်သန်ကြပါတယ်။
- စွန့်စားလိုစိတ် (Willingness to take risks): တွက်ချက်ထားတဲ့ စွန့်စားမှုတွေကို ရင်ဆိုင်ဖို့ ဝန်မလေးကြပါဘူး။
- တီထွင်ဖန်တီးနိုင်စွမ်း (Creativity and Innovation): ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းဖို့အတွက် နည်းလမ်းအသစ်တွေနဲ့ ထုတ်ကုန်အသစ်တွေကို တီထွင်ဖန်တီးနိုင်စွမ်း ရှိပါတယ်။
- စိတ်ရှည်သည်းခံမှု (Persistence): အခက်အခဲတွေနဲ့ ကြုံတွေ့ရတဲ့အခါ လွယ်လွယ်နဲ့ လက်မလျှော့ဘဲ ဇွဲရှိရှိ ဆက်လက်ကြိုးစားကြပါတယ်။
စွန့်ဦးတီထွင်သူအမျိုးအစားများ (Types of Entrepreneurs)
ခေတ်သစ်စီးပွားရေးလောကမှာ စွန့်ဦးတီထွင်သူတွေကို အမျိုးမျိုး ခွဲခြားနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအထဲက အရေးပါတဲ့ အုပ်စုတွေကတော့-
- လူနည်းစုပိုင် လုပ်ငန်းရှင်များ (Minority-Owned Businesses): ဒါကတော့ လူမျိုးရေးအရ လူနည်းစုဖြစ်တဲ့ လူတွေက ဦးဆောင်ပြီး တည်ထောင်ထားတဲ့ လုပ်ငန်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
- အမျိုးသမီးပိုင် လုပ်ငန်းရှင်များ (Women-Owned Businesses): ဒီအုပ်စုမှာ အမျိုးသမီးတွေ ဦးဆောင်ပြီး ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို ဆိုလိုပါတယ်။
- ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူပိုင် လုပ်ငန်းရှင်များ (Immigrant-Owned Businesses): နိုင်ငံခြားကနေ ပြောင်းရွှေ့လာသူတွေက သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို စတင်တည်ထောင်တာမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။
၂။ အွန်လိုင်းလုပ်ငန်း (သို့) မိုဘိုင်း အက်ပ် လုပ်ငန်းတစ်ခု စတင်တည်ထောင်ခြင်း
(Starting an Online or Mobile App Business)
ခေတ်သစ်စီးပွားရေးလောကမှာ အင်တာနက်နဲ့ နည်းပညာတွေဟာ အရေးပါလာပါတယ်။ ဒါကြောင့် လုပ်ငန်းသစ်တစ်ခုကို အွန်လိုင်းပေါ်မှာ စတင်တာ ဒါမှမဟုတ် မိုဘိုင်းအက်ပ်တစ်ခု တည်ထောင်တာဟာ စွန့်ဦးတီထွင်မှုရဲ့ အရေးပါတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်။
ဒီလိုလုပ်ငန်းမျိုး စတင်တဲ့အခါ အောက်ပါအဆင့်တွေကို လိုက်နာသင့်ပါတယ်-
က) အိုင်ဒီယာကို စမ်းသပ်ခြင်း (Validating Your Idea)
- လုပ်ငန်းသစ်တစ်ခု မစတင်ခင် ကိုယ့်ရဲ့ အိုင်ဒီယာဟာ ဈေးကွက်ထဲမှာ အမှန်တကယ် လိုအပ်နေလားဆိုတာကို အရင်ဆုံး စစ်ဆေးသင့်ပါတယ်။ ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ဖောက်သည်တွေဆီကနေ Feedback တွေ ရယူပြီး ကိုယ့်ရဲ့ အိုင်ဒီယာကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါဟာ အချိန်နဲ့ ငွေကြေးတွေ အလဟဿ မကုန်စေဖို့အတွက် အရေးကြီးပါတယ်။
- ဥပမာ- အစားအသောက်ပို့ဆောင်ရေး အက်ပ်တစ်ခုကို စတင်ချင်တယ်ဆိုရင် ကိုယ့်ရဲ့ ပစ်မှတ်ထားတဲ့ မြို့နယ်မှာ ဒီလိုဝန်ဆောင်မှုကို လိုအပ်နေလား၊ ပြိုင်ဘက်တွေက ဘယ်သူတွေလဲ စတာတွေကို အရင်ဆုံး လေ့လာရပါမယ်။
ခ) ထုတ်ကုန် သို့ ဝန်ဆောင်မှုကို တည်ဆောက်ခြင်း (Building Your Product or Service)
- အိုင်ဒီယာကို အတည်ပြုပြီးတဲ့နောက်မှာ ကိုယ့်ရဲ့ ထုတ်ကုန် (ဥပမာ- အွန်လိုင်းစတိုး၊ မိုဘိုင်းအက်ပ်) ကို တည်ဆောက်ရပါမယ်။
- ဒီအဆင့်မှာ ဖောက်သည်တွေ အသုံးပြုရတာ လွယ်ကူစေမယ့် ဒီဇိုင်း (User-Friendly Design) ကို အထူးဂရုစိုက်ရပါမယ်။ နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းတာ ဒါမှမဟုတ် outsource ပေးတာမျိုးလည်း လုပ်နိုင်ပါတယ်။
ဂ) ဈေးကွက်ရှာဖွေခြင်း (Marketing and User Acquisition)
- ထုတ်ကုန် အဆင်သင့်ဖြစ်ပြီဆိုရင် ဈေးကွက်ထဲကို စတင်မိတ်ဆက်ရပါမယ်။ အွန်လိုင်းလုပ်ငန်းတွေအတွက် ဈေးကွက်ရှာဖွေရေးဟာ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။
- Social Media Marketing: Facebook, Instagram စတဲ့ လူမှုကွန်ရက်တွေကနေ ကြော်ငြာခြင်း။
- SEO (Search Engine Optimization): Google လို ရှာဖွေရေးစနစ်တွေမှာ ကိုယ့်ရဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုဒ်ကို ရှာဖွေရလွယ်ကူအောင် ပြုလုပ်ခြင်း။
- Content Marketing: သုံးစွဲသူတွေကို ဆွဲဆောင်နိုင်မယ့် အသုံးဝင်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေ ရေးသားပြီး မျှဝေခြင်း။
ဃ) ငွေကြေးရရှိရန် စီမံခြင်း (Monetization)
- လုပ်ငန်းတစ်ခုဟာ ရေရှည်တည်တံ့ဖို့အတွက် ဘယ်ကနေ ဝင်ငွေရရှိမလဲဆိုတာကို ကြိုတင်စဉ်းစားထားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
- E-commerce: အွန်လိုင်းစတိုးကနေ ကုန်ပစ္စည်းတွေ တိုက်ရိုက်ရောင်းချခြင်း။
- In-App Purchases: မိုဘိုင်းအက်ပ်ထဲကနေ အထူးဝန်ဆောင်မှုတွေကို ဝယ်ယူစေခြင်း။
- Subscription Models: လစဉ် (သို့) နှစ်စဉ် ဝန်ဆောင်မှုကြေး ကောက်ခံခြင်း။
- Advertising: ကြော်ငြာတွေ ထည့်သွင်းပြီး ဝင်ငွေရယူခြင်း။
၃။ လူမှုရေးစွန့်ဦးတီထွင်မှု (Social Entrepreneurship)
လူမှုရေးစွန့်ဦးတီထွင်မှု (Social Entrepreneurship) ဆိုတာက ပုံမှန်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေလို အမြတ်အစွန်းတစ်ခုတည်းကို ရည်ရွယ်တာမဟုတ်ဘဲ လူမှုရေးဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေကို ဆန်းသစ်တီထွင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေနဲ့ ဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးစားတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို ဆိုလိုပါတယ်။ သူတို့ဟာ လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် အကျိုးရှိစေမယ့် ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ အဖြေတွေကို ဖန်တီးကြပါတယ်။
လူမှုရေးစွန့်ဦးတီထွင်သူများရဲ့ ရည်ရွယ်ချက် (Goals of Social Entrepreneurs)
- လူမှုရေးတန်ဖိုးကို ဖန်တီးခြင်း (Creating Social Value): သူတို့ရဲ့ အဓိက ရည်ရွယ်ချက်ဟာ အမြတ်အစွန်းရဖို့ထက် လူမှုပတ်ဝန်းကျင်အတွက် အကျိုးပြုဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ- ဆင်းရဲမွဲတေမှုလျှော့ချရေး၊ ပညာရေးတိုးတက်ရေး၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး စတာတွေအတွက် လုပ်ကိုင်ကြပါတယ်။
- စီးပွားရေးနည်းလမ်းကို အသုံးပြုခြင်း (Using Business Methods): လူမှုရေးစွန့်ဦးတီထွင်သူတွေဟာ အမြတ်အစွန်းကို ရည်ရွယ်တာ မဟုတ်ပေမယ့် သူတို့ရဲ့ အဖွဲ့အစည်းကို ရေရှည်တည်တံ့ဖို့အတွက် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းနည်းလမ်းတွေကို အသုံးပြုကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် သူတို့ဟာ အလှူငွေတစ်ခုတည်းကိုပဲ မှီခိုနေတာမျိုး မရှိတော့ပါဘူး။
လူမှုရေးစွန့်ဦးတီထွင်မှုရဲ့ ဥပမာများ (Examples of Social Entrepreneurship)
- Fair-Trade Organizations: ကုန်ပစ္စည်းထုတ်လုပ်သူတွေကို မျှတတဲ့ ဈေးနှုန်းတွေပေးပြီး သူတို့ရဲ့ဘဝတွေကို တိုးတက်စေဖို့ ကူညီပေးတဲ့ အဖွဲ့အစည်းများ။
- Microfinance Institutions: ဆင်းရဲနွမ်းပါးတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို လုပ်ငန်းငယ်လေးတွေ စတင်နိုင်ဖို့အတွက် အသေးစားချေးငွေတွေ ထုတ်ပေးတဲ့ ဘဏ္ဍာရေးအဖွဲ့အစည်းများ။
- Sustainable Agriculture Projects: ပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိခိုက်မှုနည်းတဲ့ သဘာဝ စိုက်ပျိုးရေးနည်းလမ်းတွေကို မြှင့်တင်ပေးတဲ့ စီမံကိန်းများ။
လူမှုရေးစွန့်ဦးတီထွင်မှုရဲ့ အခန်းကဏ္ဍ (The Role of Social Entrepreneurship)
လူမှုရေးစွန့်ဦးတီထွင်မှုဟာ အစိုးရနဲ့ အစိုးရမဟုတ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ (NGOs) တွေ မရောက်နိုင်တဲ့ နေရာတွေမှာ အရေးကြီးတဲ့ ပြောင်းလဲမှုတွေ ဖန်တီးပေးနိုင်ပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ ဆန်းသစ်တဲ့ နည်းလမ်းတွေကြောင့် ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ လူမှုရေးပြဿနာ ဖြေရှင်းနည်းတွေကို ရှာဖွေနိုင်ပါတယ်။
၄။ လုပ်ငန်းသစ်တစ်ခု စတင်ရန် (Launching a Start-Up)
လုပ်ငန်းသစ်တစ်ခုကို အောင်မြင်စွာ တည်ထောင်နိုင်ဖို့အတွက် အတွေးအခေါ်တစ်ခုကနေစပြီး အစီအစဉ်တစ်ခုဖြစ်အောင် အောက်ပါအဆင့်တွေကို စနစ်တကျ လိုက်နာရပါမယ်။
က) အတွေးအခေါ်တစ်ခုနဲ့ စတင်ခြင်း (Starting with an Idea)
စွန့်ဦးတီထွင်မှုဟာ မူရင်း အတွေးအခေါ်ကောင်းတစ်ခုကနေ စတင်ပါတယ်။ ဒီ အတွေးအခေါ်ဟာ ကိုယ်ပိုင်အတွေ့အကြုံကနေ ဖြစ်ပေါ်နိုင်သလို၊ ပြဿနာတစ်ခုကို ဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးစားရာကနေလည်း ပေါ်လာနိုင်ပါတယ်။
- အတွေးအခေါ်ကောင်းများ၏ လက္ခဏာများ: ဈေးကွက်ထဲမှာ လိုအပ်ချက်ရှိပြီး၊ ပြိုင်ဘက်တွေနဲ့ မတူတဲ့ ထူးခြားမှု ရှိသင့်ပါတယ်။ အနာဂတ်မှာ ကြီးထွားလာနိုင်မယ့် အလားအလာလည်း ရှိရပါမယ်။
ခ) စီးပွားရေး အစီအစဉ် ရေးဆွဲခြင်း (Writing the Business Plan)
စီးပွားရေး အစီအစဉ် (Business Plan) ဆိုတာက လုပ်ငန်းရဲ့ ရည်မှန်းချက်၊ ဗျူဟာ၊ ဈေးကွက်နဲ့ ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ အစီအစဉ်တွေကို အသေးစိတ် ရေးသားထားတဲ့ စာတမ်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေဆီက ရန်ပုံငွေရှာတဲ့အခါမှာလည်း ဒီအစီအစဉ်ကို တင်ပြရပါတယ်။
- အဓိက အစိတ်အပိုင်းများ:
- အနှစ်ချုပ် (Executive Summary): အစီအစဉ်တစ်ခုလုံးရဲ့ အတိုချုပ်။
- ကုမ္ပဏီဖော်ပြချက် (Company Description): လုပ်ငန်းရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ နောက်ခံသမိုင်း။
- ဈေးကွက်ဆန်းစစ်ချက် (Market Analysis): ပစ်မှတ်ဖောက်သည်၊ ဈေးကွက်အရွယ်အစားနဲ့ ပြိုင်ဘက်များ။
- စီမံခန့်ခွဲမှုအဖွဲ့ (Management Team): လုပ်ငန်းကို ဦးဆောင်မယ့် လူတွေရဲ့ အရည်အချင်း။
- ဘဏ္ဍာရေး ခန့်မှန်းချက် (Financial Projections): ရောင်းအား၊ အမြတ်အစွန်းနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ခန့်မှန်းချက်များ။
ဂ) ဥပဒေရေးရာ ဖွဲ့စည်းပုံကို ရွေးချယ်ခြင်း (Choosing a Legal Structure)
လုပ်ငန်းကို စတင်တဲ့အခါ ဥပဒေအရ ဘယ်လိုအမျိုးအစားအဖြစ် တည်ထောင်မလဲဆိုတာ ရွေးချယ်ရပါမယ်။
- တစ်ဦးတည်းပိုင်လုပ်ငန်း (Sole Proprietorship): တစ်ဦးတည်း ပိုင်ဆိုင်ပြီး လုပ်ကိုင်တဲ့ လုပ်ငန်း။
- မိတ်ဖက်လုပ်ငန်း (Partnership): လူနှစ်ဦး သို့မဟုတ် နှစ်ဦးထက်ပိုတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ပူးပေါင်းလုပ်ကိုင်တဲ့ လုပ်ငန်း။
- ကုမ္ပဏီ (Corporation): ရှယ်ယာပိုင်ဆိုင်သူတွေပိုင်တဲ့ သီးခြား ဥပဒေရေးရာ အဖွဲ့အစည်း။
ဃ) ဘဏ္ဍာရေး စီစဉ်ခြင်း (Arranging Financing)
လုပ်ငန်းစတင်ဖို့ ငွေကြေးအရင်းအနှီးက မရှိမဖြစ် လိုအပ်ပါတယ်။
- ကိုယ်ပိုင်ရန်ပုံငွေ (Personal Funds): ကိုယ်ပိုင်ငွေကို အသုံးပြုခြင်း။
- ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ (Investors): မိသားစု၊ သူငယ်ချင်းများ၊ ဒါမှမဟုတ် Angel Investors (လုပ်ငန်းသစ်တွေကို ရင်းနှီးမြှုပ်နှံတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်များ) ဆီကနေ ရှာဖွေခြင်း။
- ဘဏ်ချေးငွေ (Bank Loans): ဘဏ်တွေကနေ ချေးငွေရယူခြင်း။
- Crowdfunding: လူအများဆီကနေ အင်တာနက်ကတစ်ဆင့် ငွေကြေးအနည်းငယ်စီ စုဆောင်းခြင်း။
င) လုပ်ငန်းအရှိန်မြှင့်တင်ရေး အဖွဲ့အစည်းများ (Participating in a Business Incubator)
လုပ်ငန်းအရှိန်မြှင့်တင်ရေး အဖွဲ့အစည်း (Business Incubator) ဆိုတာက လုပ်ငန်းသစ်တွေကို အကြံဉာဏ်တွေ၊ ရုံးနေရာတွေနဲ့ အရင်းအမြစ်တွေ ပံ့ပိုးပေးပြီး လုပ်ငန်းကို ကြီးထွားလာအောင် ကူညီပေးတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
၅။ ကိုယ်စားလှယ်လုပ်ငန်း (The Franchise Appeal)
ကိုယ်စားလှယ်လုပ်ငန်း (Franchise) ဆိုတာကတော့ လက်ရှိအောင်မြင်နေပြီးသား လုပ်ငန်းတစ်ခုရဲ့ အမှတ်တံဆိပ် (brand)၊ ထုတ်ကုန် (product) နဲ့ လုပ်ငန်းလည်ပတ်ပုံစနစ်ကို အသုံးပြုပြီး ကိုယ်ပိုင်လုပ်ငန်းတစ်ခုလို တည်ထောင်လုပ်ကိုင်တာကို ဆိုလိုပါတယ်။ ဥပမာ- McDonald’s, KFC စတဲ့ ဆိုင်ခွဲတွေကို ဖွင့်လှစ်တာမျိုးပါ။ ဒီလုပ်ငန်းပုံစံဟာ စွန့်ဦးတီထွင်သူတွေအတွက် ဆွဲဆောင်မှုရှိပါတယ်။
ကိုယ်စားလှယ်လုပ်ငန်း၏ အားသာချက်များ (Advantages of Franchising)
ကိုယ်စားလှယ်လုပ်ငန်းရဲ့ အဓိကအားသာချက်တွေကတော့-
- အမှတ်တံဆိပ် အသိအမှတ်ပြုမှု (Brand Recognition): လုပ်ငန်းကို အစကနေစပြီး ထူထောင်စရာမလိုဘဲ လူသိများပြီးသား အမှတ်တံဆိပ်တစ်ခုကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဖောက်သည်တွေကို အလွယ်တကူ ဆွဲဆောင်နိုင်ပါတယ်။
- လုပ်ငန်းစနစ်နှင့် လေ့ကျင့်မှု (Proven System and Training): မူရင်းကုမ္ပဏီ (franchisor) ကနေ လုပ်ငန်းလည်ပတ်ပုံစနစ်၊ အရောင်းမြှင့်တင်ရေးနည်းလမ်းတွေနဲ့ သင်တန်းတွေကို အပြည့်အစုံ ပေးအပ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် လုပ်ငန်းအတွေ့အကြုံ နည်းပါးသူတွေအတွက် အဆင်ပြေပါတယ်။
- စီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့ (Managerial Support): လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်နေစဉ်အတွင်းမှာ လိုအပ်တဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာ အကြံဉာဏ်တွေနဲ့ အကူအညီတွေကို မူရင်းကုမ္ပဏီကနေ အမြဲရရှိနိုင်ပါတယ်။
- အဆင့်မီ ထုတ်ကုန်များ (Standardized Products): လုပ်ငန်းကို ကိုယ့်စိတ်ကြိုက် မလုပ်ရဘဲ မူရင်းကုမ္ပဏီရဲ့ အရည်အသွေးနဲ့ အဆင့်အတန်းအတိုင်း လိုက်နာလုပ်ဆောင်ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ထုတ်ကုန်အရည်အသွေးကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပါတယ်။
ကိုယ်စားလှယ်လုပ်ငန်း၏ အားနည်းချက်များနှင့် စိန်ခေါ်မှုများ (Disadvantages and Challenges)
ကိုယ်စားလှယ်လုပ်ငန်းမှာ အားသာချက်တွေ ရှိသလို အောက်ပါအတိုင်း အားနည်းချက်တွေလည်း ရှိပါတယ်။
- အစဦးပိုင်း ကုန်ကျစရိတ် (Initial Fees): လုပ်ငန်းစတင်ဖို့အတွက် မူရင်းကုမ္ပဏီကို ဈေးကြီးတဲ့ up-front fees တွေ ပေးဆောင်ရပါတယ်။
- လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှု စည်းကမ်းများ (Strict Operating Rules): လုပ်ငန်းလည်ပတ်ပုံစနစ်ကို ကိုယ့်စိတ်ကြိုက် ပြောင်းလဲလို့ မရဘဲ မူရင်းကုမ္ပဏီရဲ့ စည်းကမ်းတွေကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် လိုက်နာရပါတယ်။
- အခွန်အခနှင့် အခကြေးငွေများ (Royalties and Fees): လစဉ် (သို့) နှစ်စဉ် ရောင်းအားရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို အခွန် (royalties) အဖြစ် မူရင်းကုမ္ပဏီကို ပေးဆောင်ရပါတယ်။
- လုပ်ငန်းဆုံးဖြတ်ချက်ချပိုင်ခွင့် အားနည်းခြင်း (Lack of Autonomy): လုပ်ငန်းတစ်ခုလုံးကို ကိုယ်တိုင်ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် နည်းပါးပါတယ်။ လုပ်ငန်းရဲ့ အရေးကြီးတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို မူရင်းကုမ္ပဏီကပဲ ချမှတ်တာများပါတယ်။
၆။ နိုင်ငံတကာ စွန့်ဦးတီထွင်မှု (Entrepreneurship Internationally)
ယနေ့ခေတ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီးပွားရေးခေတ် (Globalization) မှာ လုပ်ငန်းသစ်တွေဟာ ကိုယ့်နိုင်ငံနယ်နိမိတ်အတွင်းမှာပဲ ရပ်တည်မနေတော့ဘဲ နိုင်ငံတကာကိုပါ တိုးချဲ့လာကြပါတယ်။ နိုင်ငံတကာ ဈေးကွက်ထဲကို ဝင်ရောက်ခြင်းဟာ စွန့်ဦးတီထွင်သူတွေအတွက် အခွင့်အလမ်းတွေ များစွာ ပေးနိုင်သလို စိန်ခေါ်မှုတွေလည်း ရှိနိုင်ပါတယ်။
နိုင်ငံတကာ ဈေးကွက်၏ အခွင့်အလမ်းများ (Opportunities in International Markets)
- ဈေးကွက်အသစ်များ (New Markets): ကမ္ဘာ့အခြားနိုင်ငံတွေမှာရှိတဲ့ ကြီးမားတဲ့ ဈေးကွက်အသစ်တွေကို ရယူနိုင်ပါတယ်။
- အရင်းအမြစ်များ ရရှိနိုင်ခြင်း (Access to Resources): အခြားနိုင်ငံတွေမှာ ပိုမိုစျေးသက်သာတဲ့ ကုန်ကြမ်းတွေ၊ လုပ်သားတွေနဲ့ နည်းပညာတွေကို ရရှိနိုင်ပါတယ်။
- ယှဉ်ပြိုင်မှု နည်းပါးခြင်း (Less Competition): ကိုယ့်နိုင်ငံမှာ ပြိုင်ဆိုင်မှုပြင်းထန်နေတဲ့ လုပ်ငန်းတစ်ခုဟာ အခြားနိုင်ငံမှာ ပြိုင်ဘက်ကင်း ဖြစ်နေနိုင်ပါတယ်။
နိုင်ငံတကာ ဈေးကွက်၏ စိန်ခေါ်မှုများ (Challenges in International Markets)
- ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ကွာခြားမှုများ (Cultural Differences): နိုင်ငံတစ်ခုနဲ့တစ်ခုရဲ့ စားသုံးသူတွေရဲ့ ယဉ်ကျေးမှု၊ အရသာနဲ့ စိတ်နေစိတ်ထားတွေ ကွဲပြားပါတယ်။ ဒါကြောင့် ထုတ်ကုန်နဲ့ ဈေးကွက်ရှာဖွေရေးနည်းလမ်းတွေကို ပြောင်းလဲဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
- နိုင်ငံရေးနှင့် ဥပဒေရေးရာ ကွာခြားမှုများ (Political and Legal Differences): နိုင်ငံအလိုက် ဥပဒေတွေ၊ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေနဲ့ အစိုးရရဲ့ မူဝါဒတွေ ကွဲပြားပါတယ်။ ဒီအချက်တွေကို သေချာလေ့လာဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
- ငွေကြေးဖလှယ်နှုန်း (Exchange Rate Risk): ငွေကြေးဖလှယ်နှုန်းတွေ မတည်ငြိမ်တဲ့အခါ လုပ်ငန်းရဲ့ အမြတ်အစွန်းအပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်ပါတယ်။
- လွယ်ကူစွာ လုပ်ကိုင်နိုင်သော အခြေအနေ (Ease of Doing Business): တချို့နိုင်ငံတွေမှာ လုပ်ငန်းစတင်ဖို့နဲ့ လည်ပတ်ဖို့အတွက် အစိုးရရဲ့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေ ရှုပ်ထွေးနိုင်ပါတယ်။
အောင်မြင်သော နိုင်ငံတကာ စွန့်ဦးတီထွင်မှုအတွက် ဗျူဟာများ (Strategies for Successful International Entrepreneurship)
- ဈေးကွက်ကို သေချာလေ့လာခြင်း (Thorough Market Research): ဈေးကွက်သစ်ထဲ မဝင်ခင် အဲဒီနိုင်ငံရဲ့ ဈေးကွက်၊ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ စည်းမျဉ်းတွေကို အသေးစိတ် လေ့လာရပါမယ်။
- ဒေသခံ မိတ်ဖက်များနဲ့ ပူးပေါင်းလုပ်ကိုင်ခြင်း (Partnering with Local Firms): အဲဒီနိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ ပူးပေါင်းပြီး လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ခြင်းဟာ ဒေသခံဈေးကွက်ကို ပိုမိုနားလည်ဖို့ ကူညီပေးပါတယ်။
- လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ခြင်း (Adaptation): ထုတ်ကုန်၊ ဝန်ဆောင်မှု ဒါမှမဟုတ် ဈေးကွက်ရှာဖွေရေးနည်းလမ်းတွေကို ဒေသခံတွေနဲ့ ကိုက်ညီအောင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
Managing Start-Ups and New Ventures (လုပ်ငန်းသစ် စတင်ခြင်း နှင့် စီမံခန့်ခွဲခြင်း) – အနှစ်ချုပ်
ဒီအခန်းမှာ စွန့်ဦးတီထွင်မှုနဲ့ လုပ်ငန်းသစ်တစ်ခုကို စတင်တည်ထောင်တဲ့အခါ ကြုံတွေ့ရနိုင်တဲ့ အရေးကြီးတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို ရှင်းပြထားပါတယ်။
၁။ စွန့်ဦးတီထွင်မှု၏ အနှစ်သာရ (The Essence of Entrepreneurship)
- စွန့်ဦးတီထွင်မှု ဆိုတာ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ စွန့်စားပြီး အမြတ်အစွန်းရနိုင်တဲ့ စီးပွားရေးအခွင့်အလမ်းတွေကို ဖန်တီးတာ ဖြစ်ပါတယ်။
- စွန့်ဦးတီထွင်သူ တွေဟာ လွတ်လပ်မှုကို နှစ်သက်ပြီး၊ စွန့်စားလိုစိတ်ရှိကာ၊ တီထွင်ဖန်တီးနိုင်စွမ်းရှိသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
၂။ အွန်လိုင်းနှင့် လူမှုရေး စွန့်ဦးတီထွင်မှု (Online and Social Entrepreneurship)
- အွန်လိုင်းလုပ်ငန်း စတင်တဲ့အခါ အိုင်ဒီယာကို စမ်းသပ်ခြင်း၊ ထုတ်ကုန်တည်ဆောက်ခြင်း၊ ဈေးကွက်ရှာဖွေခြင်းနဲ့ ငွေကြေးရရှိရန် စီမံခြင်းတို့ဟာ အရေးကြီးပါတယ်။
- လူမှုရေးစွန့်ဦးတီထွင်မှု ဆိုတာက အမြတ်အစွန်းထက် လူမှုရေးပြဿနာတွေကို စီးပွားရေးနည်းလမ်းနဲ့ ဖြေရှင်းတာ ဖြစ်ပါတယ်။
၃။ လုပ်ငန်းသစ်တစ်ခု စတင်ရန် (Launching a Start-Up)
- လုပ်ငန်းသစ်တစ်ခု စတင်ဖို့အတွက် အတွေးအခေါ်ကောင်း တစ်ခုနဲ့ စတင်ရပါမယ်။
- ထို့နောက် စီးပွားရေး အစီအစဉ် (Business Plan) ကို ရေးဆွဲပြီး၊ ဥပဒေရေးရာ ဖွဲ့စည်းပုံ ကို ရွေးချယ်ကာ ဘဏ္ဍာရေး ကို စီစဉ်ရပါတယ်။
၄။ ကိုယ်စားလှယ်လုပ်ငန်းနှင့် နိုင်ငံတကာ စွန့်ဦးတီထွင်မှု (Franchising and International Entrepreneurship)
- ကိုယ်စားလှယ်လုပ်ငန်း (Franchise) မှာ လူသိများပြီးသား အမှတ်တံဆိပ်နဲ့ လုပ်ငန်းစနစ်ကို အသုံးပြုနိုင်တဲ့ အားသာချက်တွေ ရှိပါတယ်။
- နိုင်ငံတကာ စွန့်ဦးတီထွင်မှု ဟာ ဈေးကွက်အသစ်တွေကို ရနိုင်ပေမယ့် ယဉ်ကျေးမှု၊ ဥပဒေနဲ့ ငွေကြေးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုတွေကို ရင်ဆိုင်ရပါတယ်။
အနှစ်ချုပ်ရရင် ဒီအခန်းက စွန့်ဦးတီထွင်မှုရဲ့ မူလသဘောတရားတွေ၊ လုပ်ငန်းသစ်တစ်ခုကို တည်ထောင်ရတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေ၊ ခေတ်သစ်လုပ်ငန်းပုံစံတွေနဲ့ နိုင်ငံတကာကို တိုးချဲ့တဲ့ နည်းလမ်းတွေကို ရှင်းပြထားတာဖြစ်ပါတယ်။ အားလုံးအတွက် အကျိုးရှိလိမ့် မယ်လို့လဲ မျှော် လင့်ပါတယ်။