ဒီ Article ဖတ်ပြီးရင် တော့ သင်ဟာ အောက်ပါ အကြောင်းအရာတွေကို သဘောပေါက်နားလည် သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
၁။ ဒေါင်လိုက်ဖွဲ့စည်းပုံကို စီစဉ်ခြင်း (Organizing the Vertical Structure)
၂။ ဌာနခွဲများ ဖွဲ့စည်းခြင်း (Departmentalization)
၃။ အလျားလိုက် ဖွဲ့စည်းပုံကို စီစဉ်ခြင်း (Organizing for Horizontal Coordination)
၄။ ဖွဲ့စည်းပုံကို ပုံဖော်ပေးသော အချက်များ (Factors Shaping Structure)
၁။ ဒေါင်လိုက်ဖွဲ့စည်းပုံကို စီစဉ်ခြင်း (Organizing the Vertical Structure)
အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုရဲ့ ဒေါင်လိုက်ဖွဲ့စည်းပုံ (Vertical Structure) ဆိုတာက ကုမ္ပဏီရဲ့ အမြင့်ဆုံးအဆင့်ကနေ အောက်ဆုံးအဆင့်အထိ တာဝန်နဲ့ အခွင့်အာဏာတွေ ဘယ်လို စီစဉ်ထားသလဲဆိုတာကို ရည်ညွှန်းပါတယ်။ ဒါဟာ မန်နေဂျာတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ အခန်းကဏ္ဍနဲ့ ဝန်ထမ်းတွေကြားက ဆက်သွယ်မှုတွေကို သတ်မှတ်ပေးပါတယ်။
က) လုပ်ငန်းခွဲခြားခြင်း (Division of Labor)
- အဓိပ္ပာယ်: ဒါကတော့ အလုပ်ကြီးတစ်ခုကို သေးငယ်တဲ့ အလုပ်တာဝန်တွေအဖြစ် ပိုင်းခြားပြီး ဝန်ထမ်းတစ်ဦးချင်းစီကို တာဝန်ပေးအပ်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
- ရည်ရွယ်ချက်: ဝန်ထမ်းတွေဟာ တိကျတဲ့ အလုပ်တစ်ခုကိုပဲ အထူးပြု လုပ်ကိုင်ရတာကြောင့် လုပ်ငန်းစွမ်းဆောင်ရည် (efficiency) တိုးတက်လာပါတယ်။
ခ) ကွပ်ကဲမှု ကွင်းဆက် (Chain of Command)
- အဓိပ္ပာယ်: ဒါကတော့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလုံးမှာ အမိန့်ပေး၊ အမိန့်ခံ စီးဆင်းမှုရဲ့ အခွင့်အာဏာကို ဘယ်သူ့ဆီမှာ ရှိတယ်ဆိုတာကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ဖော်ပြထားတဲ့ လမ်းကြောင်းဖြစ်ပါတယ်။
- ရည်ရွယ်ချက်: ဝန်ထမ်းတစ်ဦးချင်းစီက ဘယ်သူ့ကို သတင်းပို့ရမလဲဆိုတာကို သိရှိစေပြီး၊ အမိန့်တွေနဲ့ ဆက်သွယ်မှုတွေဟာ စနစ်တကျ စီးဆင်းနိုင်စေဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။
ဂ) စီမံခန့်ခွဲမှု ကန့်သတ်ချက် (Span of Management)
- အဓိပ္ပာယ်: ဒါကတော့ မန်နေဂျာတစ်ဦးဟာ ဝန်ထမ်းဘယ်နှစ်ယောက်ကို တိုက်ရိုက်ထိရောက်စွာ စီမံခန့်ခွဲနိုင်သလဲဆိုတဲ့ အချက်ဖြစ်ပါတယ်။
- ပုံစံများ:
- ကျဉ်းမြောင်းသော ကန့်သတ်ချက် (Narrow Span): မန်နေဂျာတစ်ဦးက ဝန်ထမ်းနည်းနည်းကိုပဲ စီမံခန့်ခွဲရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ (ဥပမာ- ၃-၅ ယောက်)။ ဒီပုံစံဟာ အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အဆင့်ဆင့်ဖွဲ့စည်းပုံကို မြင့်မားစေပါတယ်။
- ကျယ်ပြန့်သော ကန့်သတ်ချက် (Wide Span): မန်နေဂျာတစ်ဦးက ဝန်ထမ်းများများ (ဥပမာ- ၁၀ ယောက် သို့မဟုတ် အထက်) ကို စီမံခန့်ခွဲရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီပုံစံဟာ အဆင့်ဆင့်ဖွဲ့စည်းပုံကိုများ ပြားစေပါတယ်။
ဃ) ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုနှင့် ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု လျှော့ချခြင်း (Centralization and Decentralization)
- ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု (Centralization): အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အရေးကြီးတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို ထိပ်ဆုံးအဆင့်မှာရှိတဲ့ မန်နေဂျာတွေကပဲ ချုပ်ကိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
- ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု လျှော့ချခြင်း (Decentralization): အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အရေးကြီးတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို အောက်ခြေအဆင့်မှာရှိတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေနဲ့ မန်နေဂျာငယ်တွေအထိ ခွဲဝေပေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။
၂။ ဌာနခွဲများ ဖွဲ့စည်းခြင်း (Departmentalization) 🏢
ဌာနခွဲများ ဖွဲ့စည်းခြင်းဆိုတာက လုပ်ငန်းရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေကို အဓိပ္ပာယ်ရှိတဲ့ အုပ်စုတွေအဖြစ် ပိုင်းခြားပြီး ဌာနတွေ ဖွဲ့စည်းတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုလုပ်ဆောင်ခြင်းအားဖြင့် လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေကို စနစ်တကျနဲ့ ထိရောက်စွာ လုပ်ကိုင်နိုင်ပါတယ်။ အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ သူတို့ရဲ့ ရည်မှန်းချက်နဲ့ ဗျူဟာအပေါ်မူတည်ပြီး ဌာနဖွဲ့စည်းပုံအမျိုးမျိုးကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
က) လုပ်ငန်းတာဝန်အလိုက် ဖွဲ့စည်းပုံ (Vertical Functional Approach)
- အဓိပ္ပာယ်: ဒီပုံစံမှာတော့ အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အလုပ်တွေကို လုပ်ငန်းဆောင်တာ (functional task) အပေါ်မူတည်ပြီး ဌာနတွေအဖြစ် ခွဲထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ- စျေးကွက်ရှာဖွေရေးဌာန၊ ထုတ်လုပ်ရေးဌာန၊ ဘဏ္ဍာရေးဌာန၊ လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်ဌာန စသည်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းတာပါ။
- အားသာချက်များ:
- အထူးပြုနိုင်မှု (Specialization): ဝန်ထမ်းတွေဟာ သူတို့ရဲ့ လုပ်ငန်းတာဝန်ကိုပဲ အထူးပြုလုပ်ကိုင်ရတာကြောင့် အရည်အချင်းတွေ တိုးတက်လာပါတယ်။
- ထိရောက်မှု (Efficiency): အရင်းအမြစ်တွေကို စနစ်တကျ အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
- အားနည်းချက်များ:
- အလျားလိုက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အားနည်းခြင်း (Poor Horizontal Coordination): ဌာနတစ်ခုနဲ့တစ်ခုကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ ခက်ခဲနိုင်ပါတယ်။
ခ) ဌာနခွဲအလိုက် ဖွဲ့စည်းပုံ (Divisional Approach)
- အဓိပ္ပာယ်: ဒီပုံစံကတော့ လုပ်ငန်းကို ထုတ်ကုန် (product)၊ ပထဝီအနေအထား (geography) သို့မဟုတ် ဖောက်သည် (customer) တွေအပေါ်မူတည်ပြီး ဌာနခွဲတွေအဖြစ် ဖွဲ့စည်းတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ- ကုမ္ပဏီတစ်ခုမှာ ဖိနပ်ဌာနခွဲ၊ အိတ်ဌာနခွဲ၊ အင်္ကျီဌာနခွဲ ဆိုပြီး ခွဲထားတာမျိုးပါ။
- အားသာချက်များ:
- လိုက်လျောညီထွေမှု (Adaptability): ဈေးကွက်အပြောင်းအလဲတွေကို မြန်မြန်ဆန်ဆန် တုံ့ပြန်နိုင်ပါတယ်။
- ပစ်မှတ်ကို အာရုံစိုက်နိုင်ခြင်း (Focus on Specific Goals): ဌာနခွဲတစ်ခုချင်းစီက သူတို့ရဲ့ ထုတ်ကုန် သို့မဟုတ် ဈေးကွက်ကိုပဲ အာရုံစိုက်နိုင်ပါတယ်။
- အားနည်းချက်များ:
- ဌာနခွဲများ ထပ်နေခြင်း (Duplication of Resources): ဌာနခွဲတစ်ခုစီမှာ စျေးကွက်ရှာဖွေရေးဌာန၊ ဘဏ္ဍာရေးဌာန စသည်ဖြင့် ထပ်နေတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
ဂ) Matrix ချဉ်းကပ်ပုံ (Matrix Approach)
- အဓိပ္ပာယ်: Matrix ဖွဲ့စည်းပုံဟာ လုပ်ငန်းတာဝန်အလိုက် ဖွဲ့စည်းပုံ နဲ့ ဌာနခွဲအလိုက် ဖွဲ့စည်းပုံ နှစ်ခုကို ပေါင်းစပ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဝန်ထမ်းတစ်ယောက်ဟာ လုပ်ငန်းတာဝန်အလိုက် မန်နေဂျာတစ်ဦးနဲ့ ပရောဂျက်မန်နေဂျာတစ်ဦး နှစ်ဦးစလုံးကို သတင်းပို့ရပါတယ်။
- အားသာချက်များ:
- အရင်းအမြစ်တွေကို အကောင်းဆုံးအသုံးပြုနိုင်ခြင်း (Best Use of Resources): ကျွမ်းကျင်သူတွေကို လုပ်ငန်းအမျိုးမျိုးမှာ အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
- အလျားလိုက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ကောင်းမွန်ခြင်း (Excellent Horizontal Coordination): ဌာနတွေကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြှင့်တင်ပေးပါတယ်။
- အားနည်းချက်များ:
- အာဏာနှစ်ရပ် (Dual Authority): ဝန်ထမ်းတွေဟာ မန်နေဂျာနှစ်ယောက်ရဲ့ အမိန့်ကိုနာခံရတာကြောင့် ရှုပ်ထွေးမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပါတယ်။
၃။ အလျားလိုက် ဖွဲ့စည်းပုံကို စီစဉ်ခြင်း (Organizing for Horizontal Coordination)🤝
အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုမှာ ဒေါင်လိုက် ဖွဲ့စည်းပုံ (vertical structure) က အမိန့်ပေးစနစ်ကို သတ်မှတ်ပေးသလို၊ အလျားလိုက် ဖွဲ့စည်းပုံ (horizontal structure) က ဌာနအချင်းချင်းနဲ့ အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြှင့်တင်ဖို့အတွက် အရေးကြီးပါတယ်။
က) ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု၏ လိုအပ်ချက် (The Need for Coordination)
- ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု (Coordination) ဆိုတာက အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ရည်မှန်းချက်တွေအောင်မြင်ဖို့အတွက် ဌာနအချင်းချင်းရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေကို စနစ်တကျ ပေါင်းစည်းတာ ဖြစ်ပါတယ်။
- ခေတ်မီတဲ့ စီးပွားရေးလောကမှာ ပြဿနာတွေဟာ ရှုပ်ထွေးလာတာကြောင့် ဌာနတစ်ခုတည်းက ဖြေရှင်းလို့ မရနိုင်တော့ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဌာနတွေကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဟာ မရှိမဖြစ် လိုအပ်လာပါတယ်။
ခ) ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြှင့်တင်ပေးသော နည်းလမ်းများ (Mechanisms for Coordination)
ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြှင့်တင်ဖို့အတွက် အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ အောက်ပါနည်းလမ်းတွေကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
- တာဝန်ခံအဖွဲ့များ (Task Forces):
- အဓိပ္ပာယ်: တိကျတဲ့ ပြဿနာတစ်ခုကို ဖြေရှင်းဖို့အတွက် ဌာနအသီးသီးက ကျွမ်းကျင်သူတွေကို စုစည်းပြီး ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ ယာယီအဖွဲ့ ဖြစ်ပါတယ်။
- ဥပမာ: ထုတ်ကုန်အသစ်တစ်ခုကို မိတ်ဆက်ဖို့အတွက် စျေးကွက်ရှာဖွေရေး၊ ထုတ်လုပ်ရေးနဲ့ ဒီဇိုင်းဌာနတို့က ဝန်ထမ်းတွေ ပါဝင်တဲ့ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းတာမျိုးပါ။
- အဖွဲ့များ (Teams):
- အဓိပ္ပာယ်: ဒါကတော့ အချိန်အကန့်အသတ်မရှိဘဲ ရေရှည် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ အဖွဲ့ဖြစ်ပါတယ်။ လုပ်ငန်းခွင်အဖွဲ့တွေ (work teams) နဲ့ ပရောဂျက်အဖွဲ့တွေ (project teams) စသည်ဖြင့် အမျိုးမျိုးရှိပါတယ်။
- ပရောဂျက် မန်နေဂျာများ (Project Managers):
- အဓိပ္ပာယ်: ပရောဂျက်တစ်ခုကို ဦးဆောင်ပြီး ဌာနအသီးသီးရဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို ပေါင်းစပ်ပေးဖို့ တာဝန်ယူထားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပါတယ်။ ပရောဂျက်မန်နေဂျာမှာ အခွင့်အာဏာ အပြည့်အစုံတော့ မရှိနိုင်ပေမယ့်၊ ပရောဂျက်အောင်မြင်ဖို့အတွက် ဌာနအချင်းချင်းကို ပေါင်းစည်းပေးနိုင်ရပါမယ်။
- ဆက်သွယ်မှုဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု (Relational Coordination):
- အဓိပ္ပာယ်: ဒါကတော့ အလျားလိုက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုရဲ့ အဆင့်အမြင့်ဆုံးပုံစံ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီပုံစံမှာ ဝန်ထမ်းတစ်ဦးချင်းစီက ကိုယ်ပိုင် အစပျိုးမှု (initiative) တွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေနဲ့ တိုက်ရိုက် ဆက်သွယ် ပြီး ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းကြပါတယ်။ ဒီလိုလုပ်ဆောင်ဖို့အတွက် ဝန်ထမ်းတွေကြားမှာ ယုံကြည်မှုနဲ့ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး လေးစားမှုရှိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
၄။ ဖွဲ့စည်းပုံကို ပုံဖော်ပေးသော အချက်များ (Factors Shaping Structure) 🏗️
အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံဟာ အမြဲတမ်း တစ်သမတ်တည်း မရှိပါဘူး။ ဖွဲ့စည်းပုံကို ပုံဖော်ပေးတဲ့ အဓိကအချက်တွေ ရှိပါတယ်။
က) ဗျူဟာကို လိုက်နာသော ဖွဲ့စည်းပုံ (Structure Follows Strategy)
- အဓိပ္ပာယ်: ဒါကတော့ အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံဟာ သူတို့ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်၊ ဗျူဟာတွေ (strategy) ကို အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ဖို့အတွက် ပုံဖော်ရမယ်လို့ ဆိုလိုပါတယ်။
- ဥပမာ:
- ကုန်ကျစရိတ်လျှော့ချရေး ဗျူဟာ (Cost Leadership Strategy) ကို ရည်ရွယ်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေဟာ ထုတ်လုပ်မှုထိရောက်မှုကို မြှင့်တင်နိုင်ဖို့အတွက် ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုရှိတဲ့ (centralized) နဲ့ လုပ်ငန်းတာဝန်အလိုက် (functional) ဖွဲ့စည်းပုံမျိုးကို အသုံးပြုကြပါတယ်။
- ဆန်းသစ်တီထွင်မှု ဗျူဟာ (Innovation Strategy) ကို ရည်ရွယ်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကတော့ တီထွင်ဖန်တီးနိုင်စွမ်းကို မြှင့်တင်ဖို့အတွက် ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု လျှော့ချထားတဲ့ (decentralized) နဲ့ အလျားလိုက်ပူးပေါင်းမှု (horizontal coordination) ကို အလေးပေးတဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံမျိုးကို အသုံးပြုကြပါတယ်။
ခ) စီးပွားရေး လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် နည်းပညာ (Structure Fits the Workflow Technology)
- အဓိပ္ပာယ်: အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံဟာ လုပ်ငန်းကို လည်ပတ်စေတဲ့ နည်းပညာ (technology) နဲ့ ကိုက်ညီဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ နည်းပညာကို ဒီနေရာမှာ ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းစဉ်အဖြစ် ရည်ညွှန်းပါတယ်။
- နည်းပညာအမျိုးအစားများ:
- အသေးစားပရောဂျက် ထုတ်လုပ်မှု (Small-Batch Production): ဖောက်သည်ရဲ့ လိုအပ်ချက်အတိုင်း တစ်ခုချင်းစီ ထုတ်လုပ်ပေးတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုလုပ်ငန်းမျိုးအတွက် လိုက်လျောညီထွေရှိတဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံ လိုအပ်ပါတယ်။
- အစုလိုက် ထုတ်လုပ်မှု (Mass Production): ပမာဏအများကြီးကို တူညီတဲ့ပုံစံနဲ့ ထုတ်လုပ်တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုလုပ်ငန်းမျိုးအတွက် စနစ်တကျနဲ့ စည်းကမ်းတင်းကျပ်တဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံ လိုအပ်ပါတယ်။
- ဆက်တိုက် ထုတ်လုပ်မှု (Continuous Process Production): ဓာတုဗေဒလုပ်ငန်းလိုမျိုး အလိုအလျောက်စနစ်နဲ့ အဆက်မပြတ် ထုတ်လုပ်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုလုပ်ငန်းမျိုးအတွက် ထိန်းချုပ်မှုမြင့်မားတဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံ လိုအပ်ပါတယ်။
ဒါကြောင့်မို့လို့ လုပ်ငန်းရဲ့ ဗျူဟာနဲ့ နည်းပညာအပေါ်မူတည်ပြီး ဖွဲ့စည်းပုံကို ပုံဖော်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အဖွဲ့အစည်းဖွဲ့စည်းပုံ ပုံစံရေးဆွဲခြင်း (Designing Organization Structure) – အနှစ်ချုပ်
ဒီ Article မှာ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုကို စနစ်တကျနဲ့ ထိရောက်စွာ လည်ပတ်နိုင်ဖို့အတွက် ဖွဲ့စည်းပုံကို ဘယ်လိုပုံဖော်ရမယ်ဆိုတဲ့ အဓိကအချက်တွေကို ရှင်းပြထားပါတယ်။
၁။ ဒေါင်လိုက်ဖွဲ့စည်းပုံ (Vertical Structure) 🗼
- လုပ်ငန်းခွဲခြားခြင်း (Division of Labor): အလုပ်တွေကို သေးငယ်တဲ့ အလုပ်တာဝန်တွေအဖြစ် ပိုင်းခြားပြီး အထူးပြုစေခြင်း။
- ကွပ်ကဲမှု ကွင်းဆက် (Chain of Command): အမိန့်ပေး အာဏာက ထိပ်ဆုံးကနေ အောက်ခြေအထိ ဘယ်လို စီးဆင်းသလဲဆိုတာကို သတ်မှတ်ခြင်း။
- စီမံခန့်ခွဲမှု ကန့်သတ်ချက် (Span of Management): မန်နေဂျာတစ်ဦးဟာ ဝန်ထမ်းဘယ်နှစ်ယောက်ကို ထိရောက်စွာ စီမံခန့်ခွဲနိုင်သလဲဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်ခြင်း။
- ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုနှင့် ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု လျှော့ချခြင်း (Centralization/Decentralization): ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်မှုတွေကို ထိပ်ဆုံးအဆင့်မှာပဲ ချုပ်ကိုင်ထားမလား၊ ဒါမှမဟုတ် အောက်ခြေအဆင့်အထိ ခွဲဝေပေးမလားဆိုတာ ရွေးချယ်ခြင်း။
၂။ ဌာနခွဲများ ဖွဲ့စည်းပုံ (Departmentalization) 🏢
- လုပ်ငန်းတာဝန်အလိုက် (Functional Approach): စျေးကွက်ရှာဖွေရေး၊ ထုတ်လုပ်ရေး စတဲ့ လုပ်ငန်းတာဝန်တွေအလိုက် ဌာနဖွဲ့စည်းခြင်း။
- ဌာနခွဲအလိုက် (Divisional Approach): ထုတ်ကုန်၊ ပထဝီအနေအထား ဒါမှမဟုတ် ဖောက်သည်အလိုက် ဌာနခွဲများ ဖွဲ့စည်းခြင်း။
- Matrix ချဉ်းကပ်ပုံ (Matrix Approach): လုပ်ငန်းတာဝန်အလိုက်နဲ့ ဌာနခွဲအလိုက် ဖွဲ့စည်းပုံနှစ်ခုကို ပေါင်းစပ်ပြီး ဖွဲ့စည်းခြင်း။
၃။ အလျားလိုက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု (Horizontal Coordination) 🤝
- ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု (Coordination) ကို မြှင့်တင်ဖို့အတွက် တာဝန်ခံအဖွဲ့များ (Task Forces)၊ အဖွဲ့များ (Teams) နဲ့ ပရောဂျက် မန်နေဂျာများ (Project Managers) ကို အသုံးပြုခြင်း။
- ဆက်သွယ်မှုဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု (Relational Coordination) ဟာ အဖွဲ့ဝင်တွေကြား တိုက်ရိုက် ဆက်သွယ်မှုနဲ့ ယုံကြည်မှုအပေါ် မူတည်ပါတယ်။
၄။ ဖွဲ့စည်းပုံကို ပုံဖော်သော အချက်များ (Shaping Structure) 🗺️
- ဗျူဟာကို လိုက်နာသော ဖွဲ့စည်းပုံ (Structure Follows Strategy): အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံဟာ သူ့ရဲ့ဗျူဟာ (ဥပမာ- ဆန်းသစ်တီထွင်မှု သို့မဟုတ် ကုန်ကျစရိတ်သက်သာမှု) ကို အောင်မြင်အောင် ပံ့ပိုးပေးနိုင်ရပါမယ်။
- လုပ်ငန်းနည်းပညာ (Workflow Technology): လုပ်ငန်းရဲ့ ထုတ်လုပ်မှုပုံစံ (ဥပမာ- အစုလိုက်ထုတ်လုပ်မှု) က ဖွဲ့စည်းပုံအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိပါတယ်။
အနှစ်ချုပ်ရရင် အဖွဲ့အစည်းဖွဲ့စည်းပုံ ပုံစံရေးဆွဲခြင်းဟာ အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အောင်မြင်မှုအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ အခန်းကဏ္ဍတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။