ဒီ Artic မှာတော့ Supply Chain Management မှာ အရေးပါတဲ့ Sourcing Strategies (ရင်းမြစ်ရှာဖွေမှု မဟာဗျူဟာများ) ခြောက်မျိုးကို အသေးစိတ် ထပ်မံရှင်းပြပေးပါမယ်။ ဒီမဟာဗျူဟာတွေဟာ ကုမ္ပဏီတစ်ခုက သူတို့ရဲ့ ထုတ်ကုန် ဒါမှမဟုတ် ဝန်ဆောင်မှုအတွက် လိုအပ်တဲ့ ပစ္စည်းတွေကို ဘယ်လိုနည်းလမ်းနဲ့ ရင်းမြစ်ရှာပြီး ဝယ်ယူမလဲဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်တဲ့ အဓိကနည်းလမ်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
1. Many Suppliers (ပေးသွင်းသူများစွာ)
- အနှစ်ချုပ်: ဒီနည်းဗျူဟာဟာ ပေးသွင်းသူ အများအပြားဆီကနေ ဈေးအနိမ့်ဆုံး ရရှိအောင် ယှဉ်ပြိုင်ဝယ်ယူတဲ့ နည်းလမ်းဖြစ်ပါတယ်။ ကုမ္ပဏီတွေဟာ ဈေးနှုန်းအနိမ့်ဆုံးဖြစ်ဖို့ကို အဓိကထားပြီး ပစ္စည်းတွေကို လိုအပ်သလို အော်ဒါမှာယူတာပါ။
- ဘယ်အချိန်မှာ အသုံးပြုလဲ: အဓိကအားဖြင့် စံသတ်မှတ်ချက်အတိုင်း ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ (standardized) ကုန်ပစ္စည်းတွေ၊ ဈေးနှုန်းအရမ်းပြောင်းလဲတတ်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေနဲ့ အရေအတွက် အများကြီးဝယ်ယူတဲ့အခါမျိုးမှာ အသုံးများပါတယ်။
- အားသာချက်: ဈေးနှုန်းကို အကောင်းဆုံးထိန်းချုပ်နိုင်ပြီး ပြိုင်ဆိုင်မှုကြောင့် ကုန်ကျစရိတ်တွေ လျှော့ချနိုင်ပါတယ်။
- အားနည်းချက်: ပေးသွင်းသူတွေနဲ့ ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ ဆက်ဆံရေးမျိုး မရှိတဲ့အတွက် ကုန်ပစ္စည်းအရည်အသွေး (quality) ဒါမှမဟုတ် ပို့ဆောင်မှုအချိန် (delivery time) နဲ့ပတ်သက်ပြီး စိတ်မချရနိုင်ပါဘူး။
2. Few Suppliers (ပေးသွင်းသူအနည်းငယ်)
- အနှစ်ချုပ်: ပေးသွင်းသူ အနည်းငယ်ကိုသာ ရွေးချယ်ပြီး သူတို့နဲ့ ရေရှည်လက်တွဲလုပ်ကိုင်တဲ့ မဟာဗျူဟာဖြစ်ပါတယ်။
- ဘယ်အချိန်မှာ အသုံးပြုလဲ: အရည်အသွေးမြင့် ကုန်ပစ္စည်းတွေ လိုအပ်တဲ့အခါ၊ ပစ္စည်းပေးသွင်းသူနဲ့ အတူတူ ပူးပေါင်းပြီး ကုန်ပစ္စည်းဒီဇိုင်း ဒါမှမဟုတ် ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းစဉ်ကို တိုးတက်အောင် လုပ်ချင်တဲ့အခါမှာ အသုံးဝင်ပါတယ်။
- အားသာချက်: ပေးသွင်းသူတွေနဲ့ ယုံကြည်မှုရှိတဲ့ ရေရှည်ဆက်ဆံရေးကို တည်ဆောက်နိုင်တဲ့အတွက် အရည်အသွေးနဲ့ တီထွင်ဖန်တီးမှုပိုင်းမှာ ပိုမိုပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ပါတယ်။ Economies of scale (အတိုင်းအတာအရ ချွေတာနိုင်မှု) ကြောင့် ကုန်ကျစရိတ်တွေလည်း သက်သာနိုင်ပါတယ်။
- အားနည်းချက်: ပေးသွင်းသူ အနည်းငယ်ကိုသာ မှီခိုရတဲ့အတွက် အကယ်၍ ပေးသွင်းသူတစ်ဦးဦးမှာ ပြဿနာပေါ်လာရင် (ဥပမာ- စက်ရုံမီးလောင်တာ၊ ထုတ်လုပ်မှု ရပ်ဆိုင်းတာ) လုပ်ငန်းအတွက် အကြီးအကျယ် ထိခိုက်နိုင်ပါတယ်။
3. Vertical Integration (ဒေါင်လိုက် ပေါင်းစည်းခြင်း)
- အနှစ်ချုပ်: ကုမ္ပဏီတစ်ခုက သူအရင်က ပြင်ပကနေ ဝယ်ယူခဲ့တဲ့ ကုန်စည် ဒါမှမဟုတ် ဝန်ဆောင်မှုတွေကို ကိုယ်တိုင်ထုတ်လုပ်ဖို့ စွမ်းဆောင်ရည် တည်ဆောက်တာ ဒါမှမဟုတ် ပေးသွင်းသူတွေကို ဝယ်ယူလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
- ဘယ်အချိန်မှာ အသုံးပြုလဲ: ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းစဉ် ဒါမှမဟုတ် ကုန်ကျစရိတ်ကို အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်ချင်တဲ့အခါမှာ အသုံးပြုပါတယ်။
- အားသာချက်: ကုန်ကျစရိတ်၊ အရည်အသွေးနဲ့ ပို့ဆောင်မှုအချိန်ကို အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်နိုင်ပါတယ်။
- အားနည်းချက်: အရင်းအနှီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အများကြီး လိုအပ်ပြီး ကုမ္ပဏီရဲ့ အဓိကလုပ်ငန်း (core business) မဟုတ်တဲ့အပိုင်းတွေကိုပါ လုပ်ကိုင်ရတဲ့အတွက် စီမံခန့်ခွဲမှု ပိုမိုရှုပ်ထွေးနိုင်ပါတယ်။
4. Joint Ventures (ဖက်စပ်လုပ်ငန်းများ)
- အနှစ်ချုပ်: ကုမ္ပဏီနှစ်ခု သို့မဟုတ် နှစ်ခုထက်ပိုပြီး ပူးပေါင်းပြီး သီးခြားလုပ်ငန်းတစ်ခုကို ထူထောင်တာဖြစ်ပါတယ်။
- ဘယ်အချိန်မှာ အသုံးပြုလဲ: ကုမ္ပဏီနှစ်ခုလုံးအတွက် လုံခြုံတဲ့ Supply Chain တစ်ခု တည်ဆောက်ချင်တဲ့အခါ သို့မဟုတ် ကုန်ကျစရိတ်တွေကို ခွဲဝေခံစားပြီး အတူတကွ တိုးတက်ချင်တဲ့အခါ အသုံးပြုပါတယ်။
- အားသာချက်: အရင်းအနှီးနဲ့ အန္တရာယ်တွေကို ခွဲဝေခံစားနိုင်သလို လုပ်ငန်းနှစ်ခုရဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုတွေကိုလည်း ပေါင်းစပ်အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
- အားနည်းချက်: ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေအကြား မဟာဗျူဟာ မတူညီတာ၊ စီမံခန့်ခွဲမှု မကိုက်ညီတာတွေကြောင့် ပြဿနာတွေ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပါတယ်။
5. Keiretsu Networks (ကိရဲဆု ကွန်ယက်များ)
- အနှစ်ချုပ်: ဒါဟာ ဂျပန်မှာ တွေ့ရများတဲ့ ပေးသွင်းသူကွန်ယက်တစ်ခုပါ။ အဓိကကုမ္ပဏီက သူရဲ့ပေးသွင်းသူတွေကို ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဒါမှမဟုတ် ချေးငွေတွေနဲ့ ဘဏ္ဍာရေးအရ ကူညီပံ့ပိုးတာ ဖြစ်ပါတယ်။
- ဘယ်အချိန်မှာ အသုံးပြုလဲ: ပေးသွင်းသူတွေနဲ့ အရမ်းနီးစပ်တဲ့ ဆက်ဆံရေး တည်ဆောက်ချင်ပြီး ရေရှည်အတွက် လုံခြုံစိတ်ချရတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းပေးသွင်းမှု စနစ်ကို လိုချင်တဲ့အခါမှာ အသုံးဝင်ပါတယ်။
- အားသာချက်: ပေးသွင်းသူတွေဟာ အဓိကကုမ္ပဏီအတွက် သစ္စာရှိပြီး ကုန်ပစ္စည်းအရည်အသွေးနဲ့ ပို့ဆောင်မှုအချိန်ကို အမြဲတမ်း စိတ်ချရစေပါတယ်။
- အားနည်းချက်: ဒီကွန်ယက်ထဲကို အသစ်ဝင်ရောက်လာဖို့ ခက်ခဲပြီး ပြောင်းလဲဖို့လည်း ခက်ခဲပါတယ်။
6. Virtual Companies (Virtual ကုမ္ပဏီများ)
- အနှစ်ချုပ်: ဒီကုမ္ပဏီတွေဟာ ထုတ်ကုန်တစ်ခု ထုတ်လုပ်ဖို့အတွက် လိုအပ်တဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေ (ထုတ်လုပ်မှု၊ ဖြန့်ဖြူးမှု စတာတွေ) ကို ကိုယ်တိုင်မလုပ်ဘဲ ပြင်ပက ပေးသွင်းသူတွေဆီမှာ အပ်နှံထားတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
- ဘယ်အချိန်မှာ အသုံးပြုလဲ: အဓိကလုပ်ငန်း (core business) ကိုပဲ အာရုံစိုက်ပြီး အခြားလုပ်ငန်းစဉ်တွေအတွက် အရင်းအနှီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု မလုပ်ချင်တဲ့အခါ၊ လျင်မြန်စွာ ချဲ့ထွင်ချင်တဲ့အခါ အသုံးပြုပါတယ်။
- အားသာချက်: စွန့်စားရမှုနည်းပြီး လျင်မြန်တဲ့ ပြောင်းလဲမှုတွေအပေါ် လိုက်လျောညီထွေရှိပါတယ်။ အရင်းအနှီးလည်း နည်းနည်းပဲ လိုအပ်ပါတယ်။
- အားနည်းချက်: ပြင်ပက ပေးသွင်းသူတွေကို လုံးဝ မှီခိုနေရတဲ့အတွက် အန္တရာယ်များနိုင်ပါတယ်။ ထိန်းချုပ်မှုလည်း နည်းပါတယ်။
ဒီအကြောင်းအရာတွေကို ပိုမို နားလည်အောင် City Mart ကို ဥပမာထားပြီး စဥ်းစားကြည့်ကြပါမယ်။ ဘာသာရပ်ကို လေ့လာရာမှာ မြင်သာအောင် ဥပမာ အနေနဲ့ ပြင်ပကလေ့လာတဲ့ အမြင်ဖြစ်ပြီး City Mart ရဲ့ တကယ်လုပ်ဆောင် နေတဲ့ Business Strategies တွေ နဲ့ သက်ဆိုင်မှု မရှိပါဘူး။
City Mart နဲ့ Sourcing Strategies များ နှိုင်းယှဉ်ချက်
City Mart ဟာ လုပ်ငန်းအရွယ်အစား ကြီးမားပြီး ကုန်ပစ္စည်းအမျိုးအစား များစွာကို ကိုင်တွယ်ရတဲ့အတွက် Sourcing Strategies တစ်ခုတည်းကို အသုံးပြုတာမဟုတ်ဘဲ သူ့ရဲ့ လိုအပ်ချက်ပေါ်မူတည်ပြီး နည်းဗျူဟာအမျိုးမျိုးကို ပေါင်းစပ်အသုံးပြုလေ့ရှိပါတယ်။
1. Few Suppliers (ပေးသွင်းသူအနည်းငယ်)
- City Mart မှာ ဘယ်လို အသုံးပြုလဲ: City Mart ဟာ သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အမှတ်တံဆိပ် (private label) ထုတ်ကုန်တွေဖြစ်တဲ့ “City Mart Select” ကုန်ပစ္စည်းတွေအတွက် ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ ပေးသွင်းသူအနည်းငယ်နဲ့ ရေရှည်လက်တွဲပြီး စာချုပ်ချုပ်လေ့ရှိပါတယ်။ ဒီလိုလုပ်ခြင်းအားဖြင့် အရည်အသွေးကို စိတ်ချရပြီး ဈေးနှုန်းကိုလည်း ထိန်းချုပ်နိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ- စားသောက်ကုန်၊ အလှကုန် စတဲ့ စံနှုန်းသတ်မှတ်ချက်မြင့်တဲ့ ပစ္စည်းတွေအတွက် ဒီနည်းဗျူဟာကို အဓိကထား အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
- ဘာကြောင့် ဒီလိုလုပ်တာလဲ: ဒီနည်းဗျူဟာက City Mart ကို ကုန်ပစ္စည်းရဲ့ အရည်အသွေးပိုင်းကို ပိုမိုထိန်းချုပ်နိုင်စေပြီး၊ ပေးသွင်းသူတွေနဲ့လည်း ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ ဆက်ဆံရေး တည်ဆောက်နိုင်တဲ့အတွက် ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ ရရှိစေပါတယ်။
2. Many Suppliers (ပေးသွင်းသူများစွာ)
- City Mart မှာ ဘယ်လို အသုံးပြုလဲ: ဈေးနှုန်း အပြောင်းအလဲမြန်ပြီး အများအပြားလိုအပ်တဲ့ အသီးအရွက်၊ အသားငါး၊ ကြက်ဥ စတဲ့ ပြည်တွင်းထွက် လယ်ယာထွက်ကုန်တွေအတွက် ဒီနည်းဗျူဟာကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
- City Mart ရဲ့ ဝယ်ယူရေးအဖွဲ့ (buying team) ဟာ မတူညီတဲ့ ဒေသတွေက ပေးသွင်းသူများစွာဆီကနေ နေ့စဉ်နဲ့အမျှ ဈေးနှုန်းတွေကို စုံစမ်းပြီး ဈေးအနိမ့်ဆုံးပေးတဲ့သူဆီကနေ ဝယ်ယူတာမျိုး လုပ်နိုင်ပါတယ်။
- ဘာကြောင့် ဒီလိုလုပ်တာလဲ: ဒီနည်းဗျူဟာက City Mart ကို ကုန်ပစ္စည်းဈေးနှုန်းအပေါ်မှာ အကောင်းဆုံး ထိန်းချုပ်နိုင်စေပြီး၊ တစ်ဦးတည်းသော ပေးသွင်းသူအပေါ် မှီခိုနေရတဲ့ အန္တရာယ်ကိုလည်း လျှော့ချပေးပါတယ်။
3. Vertical Integration (ဒေါင်လိုက် ပေါင်းစည်းခြင်း)
- City Mart မှာ ဘယ်လို အသုံးပြုလဲ: City Mart ဟာ စူပါမားကတ်တွေအပြင် City Mart Bakery လို လုပ်ငန်းတွေလည်း ရှိပါတယ်။ အဲဒီ Bakery တွေဟာ သူတို့ ဆိုင်ခွဲတွေမှာ ရောင်းချမယ့် မုန့်မျိုးစုံကို ကိုယ်တိုင် ထုတ်လုပ်တာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဒါဟာ Vertical Integration ရဲ့ ဥပမာတစ်ခုပါပဲ။
- ဘာကြောင့် ဒီလိုလုပ်တာလဲ: ဒီလို ကိုယ်တိုင်ထုတ်လုပ်ခြင်းအားဖြင့် City Mart ဟာ မုန့်တွေရဲ့ အရည်အသွေး၊ လတ်ဆတ်မှုနဲ့ ကုန်ထုတ်လုပ်မှု ကုန်ကျစရိတ်ကို အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်နိုင်ပါတယ်။ ပြင်ပကနေ မုန့်တွေ ပြန်ဝယ်ရမယ့်အစား ကိုယ်တိုင်ထုတ်တာက စားသုံးသူတွေအတွက် ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ ထုတ်ကုန်တွေ ပေးစွမ်းနိုင်ပါတယ်။
4. Virtual Companies (Virtual ကုမ္ပဏီများ)
- City Mart မှာ ဘယ်လို အသုံးပြုလဲ: City Mart ရဲ့ ပို့ဆောင်မှုစနစ် (delivery service) ကို ဥပမာယူနိုင်ပါတယ်။
- City Mart ဟာ ဖောက်သည်တွေဆီကို အိမ်အရောက် ပို့ဆောင်ဖို့အတွက် Delivery Man တွေကို ကိုယ်တိုင်အလုပ်ခန့်တာမျိုး မလုပ်ဘဲ၊ Grab ဒါမှမဟုတ် FoodPanda လို ပြင်ပက ပို့ဆောင်ရေးဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းတွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တာမျိုး လုပ်နိုင်ပါတယ်။
- ဘာကြောင့် ဒီလိုလုပ်တာလဲ: ဒီနည်းဗျူဟာက City Mart ကို ကိုယ်ပိုင်ပို့ဆောင်ရေးအတွက် အရင်းအနှီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရမယ့် အစား အဓိကလုပ်ငန်းဖြစ်တဲ့ လက်လီရောင်းချမှုအပေါ်ပဲ အာရုံစိုက်နိုင်စေပါတယ်။
ဒီဥပမာတွေကနေ တွေ့ရမှာက City Mart လို လုပ်ငန်းကြီးတွေဟာ သူတို့ရဲ့ စီးပွားရေးပန်းတိုင်နဲ့ လိုအပ်ချက်ပေါ် မူတည်ပြီး Sourcing Strategies အမျိုးမျိုးကို ပေါင်းစပ်အသုံးပြုခြင်း (a combination of strategies) ဖြင့် သူတို့ရဲ့ Supply Chain ကို စီမံခန့်ခွဲတယ်ဆိုတာကိုပါ။ ဒါဟာ လုပ်ငန်းရဲ့ အကျိုးအမြတ်ကို အမြင့်ဆုံးရရှိဖို့နဲ့ ဖောက်သည်တွေရဲ့ လိုအပ်ချက်ကို အကောင်းဆုံးဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ဖို့ အတွက် အရေးပါတဲ့ မဟာဗျူဟာပိုင်းဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေဖြစ်ပါတယ်။
နောက်အပိုင်းမှာ တော့ Supply Chain Risk တွေ အကြောင်းကို ဆက်လက် ဖော်ပြသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။