Supply Chain Risk ဆိုတာ ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက် လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုအတွင်းမှာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ အန္တရာယ် ဒါမှမဟုတ် မမျှော်လင့်ထားတဲ့ အနှောင့်အယှက်တွေကို ဆိုလိုပါတယ်။ ဒီအနှောင့်အယှက်တွေဟာ လုပ်ငန်းရဲ့ လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းကို ထိခိုက်စေပြီး နောက်ဆုံးမှာ လုပ်ငန်းရဲ့ ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မာမှုကိုပါ ခြိမ်းခြောက်နိုင်ပါတယ်။
Supply Chain Risk တွေ တိုးလာရတဲ့ အဓိကအကြောင်းရင်း တွေက တော့ အောက်ပါအတိုင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။
1. Outsourcing လုပ်ငန်းများ တိုးလာခြင်း
ယနေ့ခေတ် လုပ်ငန်းအများစုဟာ လုပ်ငန်းစွမ်းဆောင်ရည် (efficiency) ကို မြှင့်တင်ဖို့နဲ့ ကုန်ကျစရိတ်လျှော့ချဖို့အတွက် ပြင်ပကုမ္ပဏီတွေကို လုပ်ငန်းတွေ လွှဲပြောင်းလုပ်ကိုင်စေပါတယ်။ ဒါကို outsourcing လို့ခေါ်ပါတယ်။
- ပြဿနာ: ပြင်ပကို ပိုပြီး လွှဲပြောင်းလေလေ၊ ကိုယ့်လုပ်ငန်းရဲ့ ထိန်းချုပ်နိုင်မှုက ပိုပြီး နည်းသွားလေလေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ- ပြင်ပပေးသွင်းသူတစ်ဦးရဲ့ စက်ရုံမှာ မီးလောင်တာ၊ သပိတ်မှောက်တာမျိုးတွေ ဖြစ်ခဲ့ရင် ကိုယ်ထုတ်လုပ်မယ့် ပစ္စည်းတွေ ရပ်ဆိုင်းသွားနိုင်ပြီး လုပ်ငန်းတစ်ခုလုံးကို ထိခိုက်နိုင်ပါတယ်။
2. Globalization (ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာချိတ်ဆက်မှု)
ကမ္ဘာချီကုန်သွယ်မှုတွေ ပိုမိုကျယ်ပြန့်လာတာနဲ့အမျှ လုပ်ငန်းတွေဟာ ကမ္ဘာ့နေရာအနှံ့အပြားက ပေးသွင်းသူတွေနဲ့ ချိတ်ဆက်လာကြပါတယ်။
- ပြဿနာ: Supply Chain ဟာ ပိုမိုရှည်လျားပြီး ရှုပ်ထွေးလာပါတယ်။ ဥပမာ- ထုတ်ကုန်တစ်ခုအတွက် ကုန်ကြမ်းကို ဥရောပကနေ၊ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုကို အာရှကနေ၊ နောက်တစ်ခုကို တောင်အမေရိကကနေ ဝယ်ယူရတဲ့အခါ သဘာဝဘေးအန္တရာယ် (ရေကြီးခြင်း၊ ငလျင်)၊ နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှု၊ အကောက်ခွန်ဆိုင်ရာပြဿနာ ဒါမှမဟုတ် ရေကြောင်းပို့ဆောင်မှုဆိုင်ရာ အခက်အခဲတွေကြောင့် ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်တစ်ခုလုံး ရပ်ဆိုင်းသွားနိုင်ပါတယ်။
3. Supplier Reliability (ပေးသွင်းသူ၏ ယုံကြည်စိတ်ချရမှု)
Supply Chain တစ်ခုရဲ့ ခိုင်မာမှုဟာ ပေးသွင်းသူတွေရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်အပေါ်မှာ များစွာမူတည်ပါတယ်။
- ပြဿနာ: ပေးသွင်းသူရဲ့ ထုတ်ကုန်အရည်အသွေး မပြည့်မီတာ၊ သတ်မှတ်ချိန်ထက် နောက်ကျပြီး ပို့ဆောင်တာ၊ ဒါမှမဟုတ် လုပ်ငန်းရဲ့ အရေးကြီးတဲ့ အချက်အလက်တွေ လျှို့ဝှက်မထားနိုင်တာတွေဟာ Supply Chain တစ်ခုအတွက် ကြီးမားတဲ့ အန္တရာယ်တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
Supply Chain Risk နှင့် လျှော့ချရေး နည်းလမ်းများ (Risk and Mitigation Tactics)
အဓိက Supply Chain Risk အမျိုးအစားများ
Supply Chain မှာ ကြုံတွေ့နိုင်တဲ့ အဓိက Risk တွေကို အောက်ပါအတိုင်း အမျိုးအစားခွဲကြည့်နိုင်ပါတယ်။
- သဘာဝဘေးအန္တရာယ် (Natural Disasters): ငလျင်၊ မုန်တိုင်း၊ ရေကြီးမှု၊ မီးတောင်ပေါက်ကွဲမှုစတဲ့ သဘာဝဘေးတွေကြောင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုနဲ့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းတွေ ရပ်တန့်သွားနိုင်ပါတယ်။
- နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှု (Political Instability): စစ်ပွဲတွေ၊ အစိုးရအပြောင်းအလဲတွေ ဒါမှမဟုတ် ကုန်သွယ်ရေး မူဝါဒတွေ ပြောင်းလဲတာကြောင့် ကုန်စည်စီးဆင်းမှုတွေ နှောင့်နှေးနိုင်ပါတယ်။
- နည်းပညာဆိုင်ရာ ပြဿနာများ (Technological Issues): ကုန်ထုတ်စက်တွေ ပျက်တာ၊ IT စနစ်တွေ ပျက်စီးတာ ဒါမှမဟုတ် Cyber Attack တွေ ခံရတာကြောင့် လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုတွေ ရပ်တန့်နိုင်ပါတယ်။
- ပေးသွင်းသူ (Supplier) ဆိုင်ရာ အန္တရာယ်များ: ပေးသွင်းသူက ပစ္စည်းတွေကို အချိန်မီ မပေးနိုင်တာ၊ အရည်အသွေး မမီတာ ဒါမှမဟုတ် သူတို့ရဲ့ လုပ်ငန်း ရပ်ဆိုင်းသွားတာမျိုးတွေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
- ရောင်းလိုအား၊ ဝယ်လိုအား ပြောင်းလဲမှု (Demand and Supply Fluctuations): ဈေးကွက်မှာ ရောင်းလိုအားနဲ့ ဝယ်လိုအား မမျှတမှုတွေကြောင့် ကုန်ပစ္စည်းပိုလျှံတာ ဒါမှမဟုတ် ပြတ်လပ်တာမျိုးတွေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
Supply Chain Risk လျှော့ချရေး နည်းလမ်းများ (Mitigation Tactics)
ဒီလို Risk တွေကို ကြိုတင်ကာကွယ်ဖို့နဲ့ ဖြစ်လာခဲ့ရင်တောင် ဆုံးရှုံးမှုအနည်းဆုံးဖြစ်အောင် လုပ်ဖို့အတွက် ကုမ္ပဏီတွေဟာ အောက်ပါ Risk Mitigation Strategies တွေကို ချမှတ်လေ့ရှိပါတယ်။
1. ပေးသွင်းသူများကို အရင်းအမြစ်မျိုးစုံကနေ ရှာဖွေခြင်း (Supplier Diversification)
- နည်းလမ်း: ပေးသွင်းသူ တစ်ဦးတည်းကိုပဲ အားမကိုးဘဲ မတူညီတဲ့ ပေးသွင်းသူတွေ၊ မတူညီတဲ့ ဒေသတွေကနေ ကုန်ကြမ်းတွေ ဒါမှမဟုတ် အစိတ်အပိုင်းတွေကို ဝယ်ယူပါတယ်။ ဒါကို Many Suppliers နည်းဗျူဟာလို့ ခေါ်ပါတယ်။
- ရည်ရွယ်ချက်: ပေးသွင်းသူတစ်ဦးမှာ ပြဿနာရှိခဲ့ရင်တောင် လုပ်ငန်းစဉ် မရပ်တန့်သွားဘဲ တခြားပေးသွင်းသူဆီကနေ အစားထိုး ဝယ်ယူနိုင်ပါတယ်။
2. အပိုပစ္စည်း သိုလှောင်ခြင်း (Building Inventory Buffers)
- နည်းလမ်း: အရေးပေါ်အခြေအနေ ဒါမှမဟုတ် ကုန်ပစ္စည်းပြတ်လပ်မှု ဖြစ်လာနိုင်ချေရှိတဲ့အခါ အသုံးပြုဖို့အတွက် အပိုပစ္စည်းတွေကို ကြိုတင်သိုလှောင်ထားပါတယ်။
- ရည်ရွယ်ချက်: မမျှော်မှန်းထားတဲ့ အနှောင့်အယှက်တွေကြောင့် ထုတ်လုပ်မှုကွင်းဆက် မပြတ်တောက်သွားအောင် ကာကွယ်ပေးပါတယ်။
3. ထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်းစဉ်များကို ပိုမိုပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ် ဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ခြင်း (Flexible Operations)
- နည်းလမ်း: ကုန်ထုတ်လုပ်မှု စနစ်ကို လျင်မြန်စွာ ပြောင်းလဲနိုင်အောင် ဒါမှမဟုတ် လိုအပ်ရင် တခြားစက်ရုံတွေမှာပါ ထုတ်လုပ်နိုင်အောင် ပြင်ဆင်ထားပါတယ်။
- ရည်ရွယ်ချက်: ဈေးကွက်ဝယ်လိုအား ပြောင်းလဲမှုတွေ ဒါမှမဟုတ် စက်ရုံတစ်ရုံရုတ်တရက် ရပ်တန့်သွားတာမျိုးကို လျင်မြန်စွာ တုံ့ပြန်နိုင်စေပါတယ်။
4. ပေးသွင်းသူများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်း (Collaborate with Suppliers)
- နည်းလမ်း: ပေးသွင်းသူတွေကို ရေရှည်လက်တွဲဖော်များအဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပါတယ်။
- ရည်ရွယ်ချက်: ပေးသွင်းသူမှာ ပြဿနာရှိနိုင်ချေတွေကို ကြိုတင်သိရှိနိုင်ပြီး အတူတကွ ဖြေရှင်းနိုင်ပါတယ်။ ဒါက Few Suppliers နည်းဗျူဟာရဲ့ အားသာချက်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။
5. နည်းပညာအသုံးပြုပြီး စောင့်ကြည့်ခြင်း (Using Technology for Visibility)
- နည်းလမ်း: Supply Chain တစ်လျှောက်လုံးမှာရှိတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းစီးဆင်းမှုနဲ့ ပေးသွင်းသူအချက်အလက်တွေကို Real-time (အချိန်နဲ့တပြေးညီ) စောင့်ကြည့်နိုင်တဲ့ Software နဲ့ နည်းပညာတွေကို အသုံးပြုပါတယ်။
- ရည်ရွယ်ချက်: ပြဿနာတစ်စုံတစ်ရာ ဖြစ်ပေါ်လာတာနဲ့ တပြိုင်နက် သိရှိပြီး အမြန်ဆုံး ဖြေရှင်းနိုင်စေပါတယ်။
ဒီအချက်တွေဟာ Supply Chain Management ရဲ့ အရေးကြီးတဲ့ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်တဲ့ Risk Management (အန္တရာယ် စီမံခန့်ခွဲမှု) ဆိုတာကို ပုံဖော်ပေးပါတယ်။ ခိုင်မာတဲ့ SCM ရှိဖို့အတွက် Risk တွေကို သတိပြုပြီး ကြိုတင်ကာကွယ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
နောက်လာမယ့် Aritcle မှာတော့ Managing the Integrated Supply Chain ဆိုတဲ့ အကြောင်းကို လေ့လာနိင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။